từng ngôi chùa Khmer là một bảo tàng về thẩm mỹ và nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc tượng pháp bích họa trang trí trên trần, trên cửa, cột, mặt hàng hiên, bệ tượng, thân tượng,…Và đến bất cứ ngôi chùa Khmer nào bọn họ cũng đều có thể nhìn thấy biểu tượng con rắn các đầu được tô điểm ở những góc mái, cổng rào, lan can, cột cờ....Với hình thể lạ mắt gần giống như với hình tượng rắn hổ sở hữu với chiếc mang phình ra khôn cùng to, che phủ các cái đầu, hay là số lẻ 5, 7, 9 đầu nhưng phổ cập nhất là 7 đầu.
Bạn đang xem: Truyền thuyết về rắn naga trong văn hóa khmer
NagarlàmộtsinhvậtcónguồngốcẤn
Độgiáo.Nagar trong giờ đồng hồ Phạn có nghĩa rắn hổ sở hữu chúa tể của chủng loại rắn, gồm nọc độc rất có thể giết chết một bé voi trưởng thành. Tín đồ Ấn độ ý niệm Nagar là vong linh thiên nhiên, đảm bảo an toàn các bé suối, giếng nước và những con sông.
Hình tượng rắn thần Nagar biểu tượng trang trí tại chùa Sà Lôn
Đối với đồng bào dân tộc bản địa Khmer, rắn Nagar được call là Niệk, đặc trưng cho nghệ thuật và thẩm mỹ điêu xung khắc và văn hóa truyền thống tín ngưỡng bạn dạng địa bái rắn. Có khá nhiều truyền thuyết nói về xuất phát ra đời của rắn Nagar. Vào đó, có thần thoại cổ xưa lập quốc của bạn Khmer lúc xưa kể rằng, vị vua thứ nhất sáng lập ra vương quốc Chân Lạp là Kampu. Ngài là 1 trong quốc vương vãi tài giỏi, được dân chúng yêu thương, tôn sùng cùng kính trọng. Một lần, trên đường du hành sang tổ quốc Indonesia, ngài gặp mặt một nàng công chúa xinh đẹp, thông minh, lại nhẹ hiền, và có tài năng quyết đoán. Cô gái là con gái của vua rắn Nagar. Trước sắc đẹp và tài hoa của công chúa, vị vua sẽ đem lòng yêu thích và quyết cưới thiếu phụ làm vợ. Để cưới được công chúa, vua Kampu bắt buộc dùng sức mạnh và tài năng của bản thân mình trổ tài qua những kỳ thi thử sức đầy gay go, quyết liệt của vua rắn Nagar. Cuối cùng, vua Kampu cũng giành thành công và cuới được vợ. Quốc vương Kampu và cung phi Nagar cùng mọi người trong nhà sáng lập và phát hành nên quốc gia Campuchia ngày nay. Từ đó, mẫu rắn Nagar được thiết kế khắp khu vực tại các ngôi chùa, cổng chùa và thường thờ, với ý nghĩa là vị thần canh phòng chốn thiêng liêng với là loài bao gồm khả năng đảm bảo nguồn nước.
Phù điêu rắn thần Nagar được tô điểm trước cổng sau chùa Dơi
vào sự tích nhắc về cuộc đời của đức Phật say mê Ca Mâu Ni cũng đều có liên quan tiền đến biểu tượng rắn Nagar. Lúc hiền thê Maya hạ sinh ngài tại sân vườn Lâm Tì Ni, Thái tử vớ Đạt Đa được một vua rắn Nagar chín đầu phun nước tắm, điển tích này được người china mô tả bằng đề tài chạm trổ là biểu tượng chín con rồng bao quanh Đức Phật sơ sinh, mà bạn ta quen call là “Tượng Cửu Long”. Một câu chuyện kì cục kể rằng, rắn Nagar đó là vị thần Hộ pháp canh phòng viên ngọc của phần lớn điều ước, viên ngọc ấy cũng tượng trưng mang đến Tam Bảo ở trong phòng Phật (Buddha: Phật; Dahma: Pháp, Sangha: Tăng). Đặc biệt nhất, là mẩu chuyện kể về việc tích “Bảy ngày tu thứ nhất của Đức Phật”. Trong thời gian tu khổ hạnh Đức Phật ngồi tọa thiền dưới cội tình nhân Đề thì mưa to gió bự nổi lên, nước dâng cao tràn trề chỗ ngồi thiền của Đức Phật. Khi ấy, gồm một vị vua rắn Nagar tức thì bò thoát ra khỏi nơi trú ẩn của mình, đem thân cuốn lại thành bảy vòng tròn như bảo tọa cho Đức Phật ngồi nhập định tránh bị ngập nước với vươn cao 7 mẫu đầu phình to ra tạo nên thành cái táng che chắn cho Đức Phật. Vì chưng vậy, rắn Nagar là hình tượng cực kỳ phổ biến hóa trong văn hóa truyền thống Khmer, biểu thị ý nghĩa đức Phật vẫn cảm hóa được rắn rết vàthần rắnđã phạt nguyện tùng phục, theo hầu ông phật khi mưa to lớn gió lớn.
nét xin xắn văn hóa tôn cúng rắn Nagar bắt nguồn từ sự giao bôi gịữa tín ngưỡng Phật giáo và điều kiện môi trườngsống của tín đồ Khmer. Trước đây, bạn Khmer vào khẩn hoang vùng khu đất Nam bộ, họ sống trên vùng đất ẩm thấp, các rừng rậm, nước ngập quanh năm do chưa tồn tại hệ thống trị thủy. Đây cũng đó là điều kiện môi trường xung quanh thích hợp với các loài bò sát: rắn, cá sấu,... Chim, cò tổ hợp về sinh sống. Riêng về chủng loại rắn, vốn gồm tính chất nguy hại nhất là rắn hổ mang. Rắn hổ sở hữu tuy độc nhưng bạn Khmer sẽ sớm biết cách thuần hóa. Vì từ lâu, đạo Phật luôn thể hiện rõ sự nhân đạo với rắn Nagar đã làm được đức Phật cảm hóa với từ đó đưa vào bản vẽ xây dựng điêu tương khắc tại các ngôi miếu với ý nghĩa sâu sắc giáo lý, đức Phật vẫn cảm hóa được dòng ác. Miếu là khu vực để học tập đạo, cải hóa người không tốt thành bạn tốt, có ích cho đạo cho đời. Bé rắn vốn có nọc độc gây chết người, nhưng vẫn được cảm hóa trở nên hiền lành và có ích vì nóbiết tu theo Phật. Đây được xem như là tư tưởng với đậm truyền thống lịch sử văn hóa giỏi đẹp, có giá trị nhân văn sâu sắc của tín đồ Khmer nói riêng, của cộng đồng
Phật tửtheo truyền thống cuội nguồn văn hoá đạo phật giáo nói chung.
Rắn thần Nagar 5 đầu sống chân cột cờ tại chùa Sà Lôn
Rắn Nagar cũng chính là mô típ trang trí đặc biệt quan trọng trong nghệ thuật điêu tự khắc Phật giáo Khmer phái nam bộ. Tại các ngôi chùa Khmer, hình mẫu rắn Nagar ngự trị trên những mái chùa, các đầu đao, cổng rào với ý nghĩa sâu sắc để xua đuổi tà ma và bảo vệ đức Phật. Bên cạnh đó cũng bao gồm hình tượng rắn Nagar được chạm trổ bằng xà cừ bay bổng quấn quanh hầu hết cánh cửa chùa, trên các chiếc tủ đựng kinh sách, trên các cái xe tang đưa người chết đến nơi hỏa thiêu, tượng trưng mang lại vị thần chuyển linh hồn người tốt lên cõi Niết Bàn.
Theo ý niệm của người Khmer, mỗi hình ảnh điêu xung khắc về rắn Nagar gồm kết cấu, họa tiết số lượng đầu, cũng có ý nghĩa sâu sắc khác nhau như rắn Nagar 3 đầu tượng trưng cho thiên – địa – nhân, 5 đầu theo thuyết tử vi ngũ hành kim – mộc – thủy – hỏa – thổ, 7 đầu tượng trưng cho việc đắc đạo vào tu hành cùng 9 đầu đó là con đường truyền lên thiên đàng. Vào đó, biểu tượng rắn Nagar 7 đầu còn đặc trưng cho năng lực của người nam, sự vĩnh hằng, sự vô tận với sự bất tử, hình mẫu cho 7 sắc cầu vồng. Cũng có thể có nơi biểu lộ rắn Naga bao gồm 6 đầu nhằm tượng trưng cho những người nữ, trái đất, thể xác với sự chết
Tượng rắn thần Nagar được sử dụng trang trí tại hàng rào miếu Dơi
xuất phát từ nhận thức trên, rắn đã trở thành một quý giá của biểu tượng đầy ý nghĩa, vừa sở hữu giá trị ý thức cao, mang về sự bình an trong cuộc sống thường ngày của đồng bào Khmer, vừa bao gồm vai trò như một họa tiết hoa văn hoa văn được biểu hiện trong điêu khắc bản vẽ xây dựng chùa chiền, trên các phù điêu đền rồng tháp hoặc trên đông đảo nông cụ, với chân thành và ý nghĩa được xem như là niềm tin với sự may mắn./.
Xem thêm: Hướng dẫn cách xem win đang dùng, cách xem phiên bản win 10 đang dùng
PVT - Naga trong giờ đồng hồ Phạn tức là rắn lớn, nhằm mục đích chỉ nhỏ rắn hổ mang, loài rắn mà nộc độc của nó rất có thể giết bị tiêu diệt một bé voi trưởng thành. Chủng loại rắn hổ với còn tượng trưng cho thần Civa bởi vì chúng bao gồm cả hai chân thành và ý nghĩa hủy diệt với tái sinh.Rắn Naga trong giờ Khmer call là Niệk, mẫu này hiện diện trong văn hóa Khmer có lẽ từ trước khi văn hóa truyền thống Ấn Độ tác động đến vùng khu đất này vì bạn Khmer vốn bao gồm tín ngưỡng bản địa bái rắn. Thần thoại cổ xưa lập quốc của bạn Khmer nói rằng có một fan Bà La Môn thương hiệu là Kaudinya, đi thuyền tự Ấn Độ giỏi Indonesia mang lại vùng khu đất của fan Khmer, thành công một nữ vương hay như là một nàng công chúa có tên là Soma hoặc Nagini nhỏ của vua rắn Naga, rồi đem người thiếu phụ này làm vk và sinh ra cái dõi những vị vua Khmer. Người Khmer, fan Chăm và hầu hết các tộc fan chịu tác động văn hóa Ấn Độ đều phải có truyền thuyết lập quốc gần tựa như nhau như vậy. Vào nạm kỷ 14, tại xứ sở của những nụ cười thân thiện vị vua thứ nhất của triều đại Sukhothai sẽ hợp thức hóa việc lên ngôi của mình cũng bằng cách tự cho bạn thuộc loại dõi của một thủ lĩnh Thái cùng một cô bé Nagini (nàng tiên rắn).
Đầu bậc thang trang trí hình công chúa rắn (Nang Niệk)Người Khmer tin rằng bao gồm Kaudinya vẫn truyền mang đến họ những bí quyết về nghề trồng lúa và công việc thủy lợi. Còn những vị vua Khmer sau này thì được tin là đang giao phối cùng một Nagini xinh đẹp để duy trì dòng dõi hoàng gia. Trong tòa tháp Chân Lạp phong thổ kí, tác giả Châu Đạt quan tiền viết rằng: “hàng đêm quốc vương đều sở hữu đến ngủ cùng với một cô gái tiên rắn…”. Trong những triều đại, những vị vua Khmer hầu hết cho xây dựng những cung điện và những đền thờ to đùng bằng đá, cơ mà rắn Naga được xem như là vị thần canh giử vị trí thiêng liêng đó, vì vậy bọn chúng luôn xuất hiện trên ước thang, trên các lối đi, trên ngưỡng cửa hoặc trên các mái tháp nhằm xua xua tà ma. Chúng còn tượng trưng cho việc phồn thực với là loại vật có khả năng bảo vệ mọi mối cung cấp nước và các công trình thủy nông của người Khmer cổ. Trong Bà La Môn giáo và Phật giáo Theravada, rắn Naga không đa số là vị thần Mưa mà còn là một vị thần dẫn dắt tín đồ vật ngoan đạo lên cõi nát bàn (Nivarna).
Đầu cầu thang trang trí hình rắn NagaTrong các ngôi đền cổ, các kiến trúc sư Khmer luôn luôn xây dựng các chiếc mong vồng có hình rắn Naga do nó thay mặt cho cái cầu nối liền giữa cõi trần gian và Niết Bàn. Bé rắn Naga những đầu còn tượng trưng cho loại cầu ở trải nhiều năm dưới chân hầu hết ngôi đền rồng núi (thế giới nhỏ người) cho đỉnh của ngôi đền rồng (thế giới thần linh). Hình tượng những cái cầu vồng hình rắn Naga là tế bào típ phổ biến trong thẩm mỹ và nghệ thuật điêu tương khắc Khmer thời cổ, mà thời buổi này người ta vẫn tồn tại thấy vết tích của loại hình điêu tương khắc này trên khu đền rồng Angkor danh tiếng hay thường Prasat Phanong Rung của Kampuchia trên đất Thái Lan.
lan can trang trí hình rắn Naga
Rắn Naga là mô típ trang trí đặc biệt trong nghệ thuật và thẩm mỹ điêu khắc Phật giáo Khmer. Phật thoại vẫn mô tả cuộc đời của Đức Phật từ khi ngài mới đản sinh cho tới khi nhập cõi Niết Bàn đều sở hữu liên quan không ít đến rắn Naga. Câu chuyện đầu tiên khi hậu phi Maya hạ sinh ngài tại sân vườn Lâm Tì Ni, Thái tử tất Đạt Đa được một vua rắn Naga chín đầu phun nước tắm, điển tích này được người trung hoa mô tả bởi đề tài điêu khắc là mẫu chín bé rồng phủ quanh Đức Phật sơ sinh, mà người ta quen gọi là “Tượng Cửu Long”. Nhiều loại tượng này rất giản đơn tìm thấy trong các ngôi miếu Phật giáo Bắc tông (Mahayana Buddhism). Một câu chuyện kì cục kể rằng, rắn Naga chính là vị thần Hộ pháp (Dvarapala) canh giử viên ngọc của các điều ước, viên ngọc ấy cũng tượng trưng mang đến Tam Bảo của phòng Phật (Buddha: Phật; Dahma: Pháp, Sangha: Tăng). Trong tập Bổn Sanh ghê (Jataka) cũng đều có những mẩu chuyện kể về chi phí kiếp của Đức Phật Gautama (Cồ Đàm) trong kiếp nhập vai của một con rắn Naga. Song có lẽ câu chuyện danh tiếng nhất có tác động sâu đậm trong thẩm mỹ và nghệ thuật điêu xung khắc và kiến trúc của người Khmer và tín đồ Môn là mẩu truyện về Đức Phật tọa thiền trên bản thân rắn Naga. Trong sự tích này kể về “Bảy ngày tu trước tiên của Đức Phật”, lúc ngài sẽ đang tọa thiền bên dưới cội bồ Đề (Boddhi) thì một cơn mưa trái mùa như loại trừ nước dội xuống thân thể ngài, đúng khi đó một vị vua rắn Naga ngay tức khắc bò ra khỏi nơi trú ẩn của mình, cuộn mình thành bảy vòng tròn, nâng Đức Phật lên khỏi dòng nước đang tan xiết và cần sử dụng bảy dòng đầu của chính mình làm thành một mẫu táng bít chỡ mang lại Đức Phật. Hình trạng tượng “Phật ngồi trên mình rắn Naga” cũng là một phong thái điêu khắc phổ biến trong thời kì văn hóa truyền thống Angkor (thế kỷ 10 – 13).
Hình tượng bé rắn Naga bảo vệ cho Đức Phật tọa thiền là loại đề tài không còn xa lạ trong Phật giáo nam giới tông (Hinayana Buddhism) của người Khmer. Nhưng chắc rằng hình tượng này được cải biên từ câu chuyện thần thoại cổ xưa của đạo Hindu về “Giấc ngủ sáng tạo của thần Vishnu”, dưới một chiếc tên không giống là thần Narayana (một giữa những hóa thân của thần Vishnu), vị thần này thể hiện cho một lòng tin vũ trụ bất tận, một năng lượng sáng chế tạo ra vô biên cho thế giới của thần Vishnu. Vishnu là vị thần Bảo Tồn, dẫu vậy ngài ko chỉ đảm bảo an toàn thế giới nhưng còn hủy diệt nó. Trong một chu kì thời hạn của vũ trụ, ngài hủy diệt trái đất bằng một sức nóng kinh khủng, làm cho cho quả đât bị chìm vào trong vũ trụ mênh mông, rồi từ đó ngài lại tái xuất hiện nó. Câu chuyện “Giấc ngủ sáng chế của thần Vishnu” được thể hiện bởi hình tượng thần Narayana ngập trong giấc ngủ theo bốn thế nằm nghiêng, xuôi thân theo chiều lâu năm của nhỏ rắn Naga xuất xắc Shesa (còn gọi là tên khác là Ananta tức thị Bất tận). Ananta – Shesa cuộn body của này lại như một dòng thuyền khổng lồ trôi bồng bền trên “Biển Sữa” bao la và vươn các cái đầu của chính nó ra như 1 mái vòng che cho thần Narayana. Vào giấc ngủ sáng chế đó, từ bỏ cuốn rốn của thần Narayana mọc ra một đóa hoa sen với thần Brahma được đản sinh trên đóa sen này để thường xuyên sự nghiệp sáng tạo của thần Narayana. Đề tài này quan trọng đặc biệt được tìm thấy rất nhiều trong thẩm mỹ điêu tương khắc đá trên khu đền rồng Angkor, nhiều đền tháp cổ không giống của bạn Khmer cùng tại kho lưu trữ bảo tàng điêu khắc chăm ở Quảng Nam cũng đều có một phù điêu siêng Pa mô tả câu chuyện này.
