Mô tả ngắn: Sâm Cao Ly là 1 trong loại dược liệu quý hiếm có nguồn gốc từ Hàn Quốc. Sâm tất cả nhiều tính năng như: bửa năm tủ tạng (can, tâm, thận, tỳ, phế), định hồn phách, lặng tinh thần, trừ tà khí, trị hội chứng sợ hãi, tăng tuổi thọ, sáng mắt, chữa các chứng nhức dạ dày, ruột, phòng nôn mửa.
Bạn đang xem: Cách dùng sâm cao ly
Mô Tả Dược Liệu
Tên gọi, danh pháp
Tên giờ đồng hồ Việt: Sâm Cao Ly.
Tên khác: Sâm Triều Tiên; Sâm Hàn Quốc; Nhân sâm; Viên sâm.
Tên khoa học: Panax ginseng C. A. Mey. Đây là một trong những loài thực vật tất cả hoa thuộc họ Araliaceae (họ Sâm Cao Ly).
Đặc điểm trường đoản cú nhiên
Sâm Cao Ly là loài cây thân thảo sống thọ năm, cao khoảng 0,6m.
Lá kép mọc vòng, với nhiều lá chét mọc thành các hình chân vịt. đầu cuống lá dài. Con số lá kép cùng lá chét tăng theo tuổi lâu của cây, nhưng một cây mọc tối đa 4 – 5 lá kép và mỗi lá kép bao gồm tối đa 6 lá chét (thường là 5 lá). Lá chét hình trứng, mép lá có răng cưa sâu.
Rễ mọc thành củ dày, nạc, bao gồm hình tương tự củ cà rốt, có tương đối nhiều rễ phụ, màu rubi nhạt mang đến trắng kem. Từng củ có đường kính 5 – 30mm với dài khoảng tầm 5 – 25cm.
Cây bắt đầu ra hoa và hiệu quả vào năm sản phẩm 3 trở đi. Các hoa hình tán mọc ngơi nghỉ đầu cành, màu xanh lá cây nhạt, nở vào mùa hạ. Mỗi hoa tất cả 5 cánh, 5 nhị và bầu hạ 2 núm.
Quả mọng hơi dẹt, to bằng hạt đỗ xanh và đưa sang màu đỏ khi chín, phía bên trong chứa 2 hạt.
Mùa hoa trong tháng 3 – 5 cùng mùa quả vào thời điểm tháng 6 – 8.
Phân bố, thu hái, chế biến
Sâm Cao ly sinh trưởng tự nhiên chủ yếu nghỉ ngơi vùng núi ở trong phía bắc CHDCND Triều Tiên, vùng Viễn Đông Liên bang Nga cùng Trung Quốc. Từ tương đối lâu đời, cây cũng được trồng ngơi nghỉ những khu vực này. Trong thời gian gần đây, Hoa Kỳ, Nhật phiên bản và cả ở việt nam cũng sẽ nhập loại cây này về trồng. Mặc dù nhiên, hiện này việt nam vẫn không trồng thành công xuất sắc Sâm Cao Ly dù sẽ thử không hề ít lần.
Thu hoạch: Đào lấy củ Sâm, giũ và rửa sạch khu đất cát, chần qua qua nước sôi. Sau đó, cắt quăng quật rễ con và tách bỏ lớp vỏ ngoài.
Chế biến:
Bạch sâm: Phơi thô nguyên củ Sâm không đủ tiêu chuẩn để chế Hồng sâm đã có được sơ chế trong 7 – 15 ngày.
Hồng sâm: Lựa củ Sâm nặng về tối thiểu 37g, rửa sạch mát đất cát và nhằm nguyên rễ con. Cho củ vào trong nồi hấp khá nước ở 2 atm, ánh sáng 80 – 90oC trong 1 giờ trăng tròn phút – 1 giờ đồng hồ 30 phút. Thường xuyên sấy khô ở ánh sáng 50 – 60oC (trong 8 - 10 giờ) hoặc 60 – 70oC (trong 6 – 7 giờ). Sau đó, rứt các rễ con thủ công và để riêng điện thoại tư vấn là tu Sâm. Phơi nắng hầu như củ Sâm trong 7 – 15 ngày (tuỳ theo kích cỡ).
Ngoài ra, cũng hoàn toàn có thể chế các loại Sâm sau:
Sinh liền kề sâm: rửa sạch đất cát dính trên củ với để nguyên vỏ.
Đại lực sâm: Nhúng củ Sâm đang sơ chế vào nước sôi vài phút rồi kéo ra và phơi khô.
Tu sâm: Rễ bé của củ dùng để làm chế Hồng sâm.
Thêm gừng để gia công tăng “tính ấm” của Sâm: Rửa sạch mát gừng, cạo bỏ lớp vỏ ngoài, giã nát vắt rước nước cốt, tẩm vào Sâm phiến với xác suất 1kg Sâm cần sử dụng 0,1kg gừng tươi. Sau đó, ủ nửa tiếng cho ngấm khô hết nước gừng rồi sao trên nhỏ lửa cho tới khi củ khô hẳn.
Bộ phận sử dụng
Rễ củ của cây Sâm Cao Ly được thu hoạch vào ngày xuân và mùa thu.
Thành PhầnHóa học tập Của Sâm cao ly
Sâm Cao Ly đựng được nhiều Saponin, chủ yếu là các chất thuộc team dammaran, protopanaxadiol và protopanaxatriol: Ginsenosides Ro, Re , Ra1, Ra2, Rh1, Rh2, Rg1, Rg2, Rg3… các ginsenosides này còn có tác dụng: kiểm soát và điều hành kết tập đái cầu, giảm xơ cứng hễ mạch, giải độc, kháng viêm gan, hạ mặt đường huyết và kháng đái túa đường, bức tốc sinh lý, giảm đau do tác động ảnh hưởng đến tế bào thần ghê não, phòng ngừa loét dạ dày…
Thành phần Ginsenoside Rh2 cùng Rg3 rất có thể ngăn ngừa các bệnh ung thư nhờ tác dụng kìm hãm sự cải tiến và phát triển của khối u. Hiện nay nay, các nhà khoa học đã chế biến được những loại thuốc chứa 2 nhân tố này để cung ứng điều trị những bệnh ung thư.
Các yếu tắc Malnonyl Rb1, Rb2, Rc, Rd bao gồm tác dụng duy trì thể trạng, chống lại quá trình lão hóa của khung người và kéo dãn dài tuổi xuân. Phụ thuộc vào đó, nhiều nhiều loại kem chứa chiết xuất Hồng Sâm dùng giảm những vết nám, chống lão hóa, cái đẹp da vẫn được sản xuất và đẩy ra thị trường.
Ngoài ra, Sâm Cao Ly còn chứa trăng tròn loại chất khoáng Fe, Mn, Co, Se, K; 7 hợp chất polyacetylen; 17 acid béo gồm acid stearic, acid palmitic, acid oleic… trong những số ấy có 8 một số loại acid cần thiết cho cơ thể; glucid, tinh dầu…
Tác Dụng DượcLý Của Sâm cao ly
Theo y học cổ truyền
Sâm Cao Ly gồm vị ngọt, tương đối đắng, tính ôn, quy vào những kinh: Tâm, can, tỳ, phế, thận; có công dụng sinh tân, đại bửa nguyên khí, bửa tỳ ích phế, tăng tuổi thọ, phục mạch cầm thoát, an thần, trị đau dạ dày ruột, ngăn nôn mửa.
Sâm Cao Ly là một vị thuốc bổ quý và hiếm trong y học cổ truyền, làm tăng trí lực với thể lực, cân xứng cho bệnh nhân cơ thể suy yếu, mệt mỏi, kiệt sức, trong thời gian dưỡng bệnh. Ko kể ra, theo Dược điển một vài nước, có thể dùng Sâm Cao Ly chữa căn bệnh đái túa đường, tim mạch, suy yếu thần kinh, dương ủy. Theo Y học cổ truyền, Sâm Cao Ly chủ trị: tim đập nhanh gây hồi hộp, tràn dịch tổn thương thở khó, ho hen, mồm khát, hiện tượng suy nhược cơ thể, đái dỡ đường, lạnh lẽo cung, mất máu, dương ủy, tỳ lỗi tiết tả.
Xem thêm: Hướng Dẫn Sử Dụng Máy Giặt Toshiba Đúng Cách Dùng Máy Giặt Toshiba 7Kg
Theo y học hiện đại
Đối với hệ thần tởm trung ương
Sâm Cao Ly có công dụng đặc biệt cùng với hệ thần kinh trung ương, đa phần là tăng cường quá trình phấn kích của vỏ đại não, đồng thời gồm thể tăng cường quá trình ức chế, nâng cao tính hoạt bát của vận động thần kinh, hồi phục bình thường khi gồm sự rối loạn giữa hai quy trình trên. Sâm Cao Ly đối kháng với tính năng ức chế phản xạ có đk của morphin với ethanol. Sâm Cao Ly còn nâng cấp khả năng thao tác bằng thể lực cùng trí lực của người.
Sâm Cao Ly cần sử dụng với liều tương đối lớn có công dụng gây trấn tĩnh, làm giảm chuyển động tự nhiên của động vật thí nghiệm. Sâm Cao Ly đối chọi đối với tác dụng gây co giật của các thuốc kích say đắm thần tởm trung ương, đối với hiệu lực tạo ngủ của nembutal, Sâm Cao Ly có công dụng hiệp đồng; bám dính trên thí nghiệm mãn tính, Sâm Cao Ly cấp thiết hiện tính năng gây trấn tĩnh hoặc gây hưng phấn. Về cơ chế tính năng đối với hệ thần tởm trung ương, hoàn toàn có thể là Sâm Cao Ly có tác dụng tăng quy trình sinh tổng hợp và giải phóng acetylcholin, đôi khi làm giảm nồng độ serotonin trong óc chuột. Đối với người, Sâm Cao Ly bao gồm tác dụng cải thiện giấc ngủ rõ rệt, liều khủng làm xuất hiện tác dụng gây trấn tĩnh
Đối cùng với hệ miễn dịch
Sâm Cao Ly có tác dụng tăng sức đề kháng không đặc hiệu của khung người đối với các yếu tố tạo độc như lan truyền độc vày chiếu xạ, lan truyền độc rượu, ung thư, lan truyền virus, carbon tetrachloride, bít tất tay tinh thần, thiếu thốn oxy… sử dụng Sâm Cao Ly nhiều năm ngày còn có thể phòng phòng ngừa phản ứng sốt khi tiêm vaccin tạo nên, phòng ngừa sốc thừa mẫn, giảm độc tính một trong những chất độc (benzen) so với cơ thể, triệu chứng do thiếu c B1, B2 tạo nên. Tuy nhiên, Sâm Cao Ly ko có chức năng đối kháng histamin và adrenalin.
Đối cùng với hệ nội tiết
Với trục con đường yên – vỏ thượng thận: Sâm Cao Ly không có công dụng kiểu corticoid, tuy nhiên có ảnh hưởng nhất định mang lại trục đường yên – vỏ thượng thận. Những gingsenoid mọi có công dụng chống kích ứng, ức chế rõ rệt biến đổi về trọng lượng của con đường ức, đường thượng thận, tuyến ngay cạnh và lách trong quy trình phản ứng kích ứng; có tác động rõ rệt so với hàm lượng cholesterol cùng vitamin C trong tuyến đường thượng thận.
Với thí điểm trên con đường sinh dục của cồn vật, Sâm Cao Ly không có chức năng kiểu nội ngày tiết sinh dục, nhưng rất có thể kích thích tuyến đường yên tiết các hormon hướng sinh dục, địa chỉ quá trình trưởng thành và cứng cáp giới tính, kéo dãn dài thời kỳ hễ dục, tăng tốc khả năng giao cùng kích say đắm sự sinh tinh. Hình như còn tăng tốc thời gian sống và khả năng buổi giao lưu của tinh trùng ở quanh đó cơ thế.
Với những tuyến nội tiết khác, cần sử dụng Sâm Cao Ly liều lớn trong thời gian ngắn gồm thể tăng tốc hoạt động tuyến đường giáp. Yếu tắc panaxoside trong thân, rễ và lá Sâm Cao Ly có chức năng kháng lợi niệu, do can hệ tuyến thượng thận tiết hormone corticosterone.
Đối với gửi hóa chất
Chuyển hóa đường: Sâm Cao Ly có tác dụng làm hạ đường huyết, cải thiện các triệu chứng chung nhưng lại không thể sửa chữa insulin trong điều trị. Tác dụng của Sâm Cao Ly so với chuyển hóa mặt đường về phép tắc chưa được thiết kế rõ trả toàn. Một trong những nghiên cứu mang đến rằng, Sâm Cao Ly thúc đẩy quy trình phân bỏ đường, tăng cường hô hấp tế bào, tăng cường chuyển hóa năng lượng.
Các gửi hóa khác: Sâm Cao Ly hệ trọng sinh tổng đúng theo acid ribonucleic. Cùng với liều lượng phù hợp hợp, Sâm Cao Ly làm tăng tỷ lệ albumin/globulin trong máu tương cùng tăng thể trọng chuột. Sâm Cao Ly với panaxoside có chức năng hạ nồng độ cholesterol trên thỏ bị tăng cholesterol huyết nhưng mà không tác động đến thỏ bình thường. Adenosin phân tách từ cao nước Sâm Cao Ly có tác dụng tăng cường hình thành lipid cùng tích lũy AMP vòng ở những tế bào mỡ; một vài ba ginsenoside lại ức chế phân bỏ lipid vì chưng ACTH tạo ra và chống chặn quy trình hình thành lipid vì insulin.
Đối với tuần hoàn
Với tim: Sâm Cao Ly gồm tác dụng tăng cường sức co bóp. Sâm Cao Ly còn khiến cho giảm hoặc mất xôn xao nhịp tim vì adrenalin cùng chloroform gây nên, nâng cấp loạn nhịp bên trên một số đối tượng người dùng nhất định.
Với ngày tiết áp: Sâm Cao Ly dùng liều nhỏ dại gây tăng huyết áp nhẹ, còn với liều to lại có công dụng hạ huyết áp. Hiện tượng hạ áp là do tác dụng làm giãn mạch máu của Sâm Cao Ly; atropin khắc chế được hiện tượng lạ này. Sâm Cao Ly có chứa choline, tương quan đến khả năng gây giãn cồn mạch vành, mạch não với đáy mắt. Các ginsenoside phong bế công dụng gây co mạch của norepinephrine cùng ức chế sự hấp thụ Ca2+ vào màng cơ tim; tính năng ức chế sự tiếp thu Ca2+ trong màng tua cơ cũng có thể tham gia vào phép tắc gây giãn mạch.
Các tác dụng khác
Sâm Cao Ly chỉ làm trở nên màu tế bào hồng ước mà không làm tan máu. Sâm Cao Ly không có ảnh hưởng rõ rệt đối với số lượng hồng bạch huyết cầu ngoại vi và hiện tượng đông máu. Tiêm hỗn hợp Sâm Cao Ly làm tăng hàm vị erythropoietin trong tủy sống. Sâm Cao Ly thúc đẩy quá trình sinh tổng hòa hợp protein cùng acid nucleic vào tế bào gan, tinh hoàn, tủy xương với tổng phù hợp albumin tiết thanh.
Sâm Cao Ly có thể gây loét dạ dày vị vậy đối với bệnh nhân viêm loét dạ dày nên cẩn thận khi dùng dược liệu này. Trong thử nghiệm trên động vật, yếu tắc tan trong nước của Sâm Cao Ly có chức năng kích thích teo bóp ruột; saponin toàn phần và polysaccharide của Sâm Cao Ly giúp chữa bệnh và phòng dự phòng nhiễm xạ, khắc chế khối u dẫu vậy không có chức năng trên sarcoma. Sâm Cao Ly có chức năng ức chế với một số vi trùng như trực trùng lao và 1-1 bào tốt nhất định.
Liều Dùng, CáchDùng Của Sâm cao ly
Liều dùng mỗi ngày là 2 - 4g ngoài ra chỉ định đặc biệt quan trọng (như cần sử dụng cho cung cấp cứu).
Cách sử dụng lát cắt ngậm, dung nhan với nước, ngâm rượu thuốc, bào chế thành dạng cao hoặc trả tán. Thường xuyên được phối hợp với các vị thuốc khác như Đương quy, Phụ tử, Tỳ bà, Ngũ vị tử, Tam thất, Thạch cao…
Bài Thuốc gồm Sâm cao ly
Độc sâm thang trị suy nhược sau khi mất huyết nhiều, suy nhược thần tởm
Sắc 40g Sâm Cao Ly cùng với 400ml nước (2 bát) đến khi còn 200ml (1 bát), mang lại uống từng không nhiều một. Yêu cầu nằm yên khi uống xong.
Sâm phụ thang trị mạch suy kiệt, thủ công lạnh, mồ hôi ra nhiều
Sâm Cao Ly 40g (có thể 20g), Sinh khương 3 lát, Chế phụ tử 20g (có thể sử dụng 10g), táo đen 3 quả với 3 bát nước, sắc đến lúc còn 200ml (1 bát) chia thành nhiều lần uống trong ngày.
Trị tì vị khí hư, tuỳ thuộc đau mỏi, không thích ăn, mửa mửa, khía cạnh nhợt nhạt (Tứ quân tử thang)
Sâm Cao Ly 10g; Bạch truật với Phục linh mỗi vị 9g, Trích cảm thảo 6g; tán toàn bộ vị dung dịch này thành bột. Mỗi lần sắc 6g bột với 200ml nước, đến lúc còn 150ml, uống không kể thời gian.
Trị bệnh dịch đái toá đường (Ngọc hồ nước hoàn)
Nghiền Sâm Cao Ly với rễ qua lâu với lượng cân nhau thành bột mịn, luyện với mật, có tác dụng thành hoàn to bằng hạt đậu. Mỗi lần uống đôi mươi hoàn với thang Mạch môn đông.
Trị ợ chua, nhức bụng, nôn ra nước trong, biếng ăn ở thiếu nữ có thai (Tiểu địa hoàng hoàn cục phương)
Nghiền Sâm Cao Ly cùng Can khương với lượng cân nhau thành bột rồi nhào cùng với nước ép sinh địa tươi, có tác dụng thành viên trả to bằng hạt đậu. Các lần uống 30 – 50 hoàn với nước cháo gạo trước bữa ăn.
Trị ngoại cảm phong hàn, ho những đờm, choáng váng ngạt mũi, phân phát sốt hại rét (Sâm đánh ẩm)
Sâm Cao Ly, phân phối hạ, sơn diếp, cat căn, Phục linh, chi phí hồ, từng vị 22,5 g; Cam thảo, trằn bì, Chỉ xác, cát cánh, Mộc hương, từng vị 15g; tán bé dại trộn đều. Mỗi lần sắc 12g dược liệu với 150ml nước, thêm 7 lát gừng và 1 quả táo. Uống thời gian thuốc còn nóng.
Trị ngũ tạng bất túc, vai trung phong khí bất định, hoảng hốt, tuyệt nổi nóng, ngủ giỏi mơ
Sâm Cao Ly cùng Bạch phục linh từng vị 90g; Xương té và viên chí (bỏ tâm) từng vị 60g. Nghiền thành bột rồi luyện với mật ong, làm thành hoàn to bởi hạt đậu và làm vỏ bao bởi chu sa. Ngày cần sử dụng 3 lần, các lần dùng 7 hoàn, dùng với cơm lạnh và đề nghị nằm nghỉ khi dùng xong.
